Auteur: Marc Wiegman
Deelprotocollen

Handelwijzen en productinformatie

Hygiëne tijdens overledenenzorg

Het onderwerp hygiëne is gericht op hygiënemaatregelen die medewerkers kunnen treffen ter bescherming van besmettingsgevaren. Dit betreft persoonlijke hygiënemaatregelen en hygiënemaatregelen in de werkomgeving.

In deze beschrijving van handelwijze en productinformatie staat vermelding van:

Hygiëneproducten

Meer informatie over hygiëne werkomgeving kunt u vinden in het item "Hygiëne werkomgeving" uit het protocol “Besmettingsgevaar & beschermingsmaatregelen” op deze website.

Bij gebruik van de benoemde producten dient u de bijgeleverde gebruiksaanwijzing door te lezen en benoemde veiligheidsinstructies in acht te nemen!

Hygiëneproducten

Was-Lotion

Een reguliere was lotion is niet hetzelfde als een desinfecterende zeep.

Een was-lotion is een ontvettende zeep en kan worden gebruikt voor lichaamshygiëne (persoonlijke hygiëne of als wasproduct tijdens de overledenenzorg).

Er bestaan verschillende was-lotions, van mild (licht ontvettende werking) tot lotions met een zeer sterk ontvettende werking.

Advies is, om bij voorkeur tijdens de overledenenzorg geen gebruik te maken van ontvettende zeepproducten. Mocht toch een zeepproduct worden gebruikt tijdens de overledenenzorg, dan gaat de voorkeur uit naar een milde zeepproduct met minimale ontvettende werking.

Belangrijk

Na geboden overledenenzorg en contact met besmette ruimte dient men de handen niet te wassen met was Lotion maar met desinfecterende zeep of in te wrijven met handenalcohol.

Desinfecterende zeep

In de overledenenzorg komen medewerkers vele malen per dag in aanraking met (schadelijke) onwenselijke micro-organismen.
Door overledenenzorg, maar ook door aanraking van besmet materiaal zoals de deurklink van de overledenenzorgruimte (u weet immers niet of uw collega’s goede hygiënemaatregelen hebben toegepast voordat zij de deurklink beetpakten) komen deze micro-organismen op uw handen terecht.

(Schadelijke) onwenselijke micro-organismen kunnen voor u en voor derden een gevaar voor de gezondheid vormen. Persoonlijke besmetting, maar ook kruisbesmetting zijn een reëel gevaar.

Van belang is, dat na elk (potentieel) contact met onwenselijke micro-organismen de handen worden verzorgd met als doel het doden van (schadelijke) onwenselijke micro-organismen.

Om micro-organismen te verwijderen / doden kunt u gebruik maken van een micro-organisme dodende zeep (desinfecterende zeep).

Een desinfecterende zeep dient te worden aangebracht door middel van een flacon met pompje of door middel van een elleboogpomp, dit zodat minimale mogelijkheid bestaat dat de zeep in de zeepflacon een bron vormt van onwenselijke micro-organismen.

Om de handen goed micro-organisme vrij te maken dient het protocol handhygiëne te worden gevolgd.

Papieren handdoekjes

Na het wassen van de handen is het afdrogen van de handen een logisch gevolg.

Het afdrogen van de handen maakt onderdeel uit van het verwijderen van vuil op de handen.
Na het wassen van de handen met een desinfecterende zeep volgens het protocol handhygiëne bestaat de mogelijkheid dat zich nog (microscopisch) kleine vuilresten op de handen bevinden. Door de handen goed af te drogen met een papieren handdoek worden ook deze vuilresten verwijderd.

Papieren handdoekjes zijn een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Na gebruik dienen de handdoekjes via het afval te worden afgevoerd.

Belangrijk

Met regelmaat zijn in overledenenzorgruimten katoenen handdoeken te vinden om de handen mee af te drogen.
Katoenen handdoeken vormen een grote bron van onwenselijke (schadelijke) micro-organismen en dienen om deze rede niet bij overledenenzorg in zorgruimten te worden gebruikt voor handhygiëne medewerkers!

Het is niet de bedoeling dat na het ontdoen van micro-organismen door het volgen van het protocol handhygiëne weer micro-organismen op uw handen komen doordat u gebruik maakt van een besmette katoenen handdoek!

Houder voor papieren handdoekjes

Om papieren handdoekjes niet te besmetten met onwenselijke (schadelijke) micro-organismen en om de papieren handdoekjes op een goede plek binnen bereik te hebben dienen de papieren handdoekjes geplaatst te zijn in een daarvoor bestemde handdoekhouder.

Afvalbak (vuilnisbak)

Het klinkt vreemd, maar ook een goede afvalbak maakt onderdeel uit van een veilige werkomgeving.

Na het afdrogen van de handen worden de papieren handdoekjes in de afvalemmer gedeponeerd.Bij veel afvalemmers moet met de handen contact worden gemaakt met de deksel om de afvalemmer goed te kunnen openen.
Contact met de afvalemmer betekent dat zich weer onwenselijke (schadelijke) micro-organismen op uw handen bevinden. Dit komt onder anderen doordat de afvalemmer veelal ook wordt gebruikt voor de afvoer van besmet materiaal tijdens de overledenenzorg.

Een goede afvalemmer is een afvalemmer waarvan het deksel alleen door middel van een voetpedaal kan worden geopend. Door geen contact met de afvalemmer te maken blijven uw net gewassen handen vrij van onwenselijke micro-organismen.

Een goede afvalbak dient over een deksel te beschikken waardoor onwenselijke (schadelijke) micro-organismen zich in een afgesloten ruimte bevinden.

  • Bij onwenselijke geuren vanuit de afvalbak dient de afvalzak meten te worden verwijderd.
  • Als u op de hoogte bent dat zich extreem risicovolle micro-organismen in de afvalbak bevinden dient u de afvalzak direct te verwijderen.

Als geen schadelijke micro-organismen bekend zijn kan afval worden afgevoerd via het reguliere afval.
Als sprake is van de aanwezigheid van extreem risicovolle micro-organismen dient, indien de mogelijkheid bestaat, de afval te worden afgevoerd via het besmette afval.

Het verwijderen van de vuilniszak

Bij het verwijderen van een vuilniszak dient altijd rekening te worden gehouden met:

  • Gevaar voor prik-, snij-, spataccidenten;
  • Dat de afvalzak wordt verwijderd met werkhandschoenen aan;
  • De luchtstroom die ontstaat als u de afvalzak sluit.
    In de luchtstroom kunnen zich besmette micro-organismen bevinden;
  • Dat na het verwijderen van de afvalzak uw handen mogelijk besmet zijn met onwenselijke (schadelijke) micro-organismen.
    U dient de handen na het verwijderen van de afvalzak volgens het protocol handhygiëne te verzorgen.

Handenalcohol

Handenalcohol is een product waarmee men na elke risicovolle handeling (aanraking met micro-organismen) de handen kan inwrijven. Dit product dient men op droge handen aan te brengen. Handenalcohol dood micro-organismen die zich op dat moment op de handen bevinden.

Handenalcohol is in de overledenenzorg bij uitstek geschikt voor gebruik op plaatsen waar geen water voorhanden is om de handen te wassen.

Zie voor een correct gebruik van handenalcohol het protocol handhygiëne.

Handcrème

In de overledenenzorg wordt door de medewerkers met grote regelmaat de handen gewassen. Het vele wassen van de handen heeft als nadelige bijwerking dat de handen snel kunnen uitdrogen doordat zeepproducten een ontvettende werking als neveneffect hebben.
Een handcrème kan de huidvochtigheid reguleren waardoor de huid soepel wordt gehouden.

Antibacteriële handcrème

Een antibacteriële handcrème beschermt de handen voor bepaalde tijd tegen invloeden van micro-organismen. Uiteraard dient wel, ondanks gebruik van dit product, na overledenenzorg of na mogelijke contact met (schadelijke) micro-organismen het protocol handhygiëne te worden gevolgd.

Wandhouder voor zeep en handenalcohol met elleboogbeugel

Van groot belang is, dat zeep- en handenalcoholpompjes bacterievrij worden gehouden. Goed gebruik van een wandhouder met elleboogbeugel draagt bij aan het bacterievrij houden en zorgt ervoor dat (schadelijke) micro-organismen zich niet in en rondom de pompjes gaan settelen.

Belangrijk is dat de elleboogbeugel met regelmaat huishoudelijk of met een alcoholproduct wordt schoongemaakt.

Handschoenen latex

Om gevaar voor besmetting en verspreiding van micro-organismen tegen te gaan is van groot belang dat een barrière ontstaat tussen deze micro-organismen en de medewerker.In de overledenenzorg gelden als voornaamste regels met betrekking tot besmettingsgevaar:

  • Omdat altijd gevaar bestaat voor besmetting met (schadelijke) micro-organismen dient de medewerker tijdens overledenenzorg in elk geval gebruik te maken van handschoenen als beschermingsmaatregel.

    Een overledene dient altijd als “besmet” te worden beschouwd totdat het tegendeel wordt bewezen. Omdat het tegendeel nooit (of te laat) wordt bewezen dient de medewerker altijd adequate maatregelen te treffen.

  • In de overledenenzorg betekent “contact met zichtbare en onzichtbare weefsels en stoffen “afkomstig van een overledene” veelal ook “gevaar voor besmetting”.

Eén van de meest gebruikte producten als beschermingsmaatregel zijn de handschoenen.

Latex handschoenen (rubberproduct) voorzien in een barrière tussen de medewerker en eventueel aanwezige micro-organismen.
Latex handschoenen vormen zich goed om de handen van de medewerker, waardoor vooral ook de fijne werkzaamheden zoals het sluiten van kleine knoopjes geen probleem is.

Latex handschoenen is een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Na gebruik dienen de handschoenen volgens uitkleedprotocol te worden uitgetrokken zodat eventuele micro-organismen die zich op de handschoen bevinden niet alsnog gevaar voor besmetting vormen.

Het dragen van handschoenen biedt bescherming tegen contact met micro-organismen.
Na het uittrekken van de werkhandschoenen dient de medewerker alsnog de handen te verzorgen volgens het protocol handhygiëne, om eventueel aanwezige resterende (schadelijke) micro-organismen te verwijderen.

Latex handschoenen zijn te verkrijgen met een gepoederde binnenkant en een ongepoederde binnenkant. Het poeder zorgt ervoor dat de handschoenen, voornamelijk bij iets vochtige handen, makkelijker kunnen worden aangetrokken. Een nadeel is, dat de poeder van de handschoen na het uitrekken van de handschoen zichtbaar is op donkere kleding. Bij overledenenzorg dient de medewerker na het uittrekken van de handschoenen dan ook spoedig de handen te wassen.

Belangrijk

Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV onderdeel van het RIVM) geeft als advies vanwege het besmettingsgevaar tijdens overledenenzorg altijd gebruik te maken van nitril handschoenen.

Belangrijk

Handschoenen hebben een beperkte levensduur. Fabrikanten geven deze aan middels een einddatum op de verpakking.

Handschoenen nitril

Om gevaar voor besmetting en verspreiding van micro-organismen tegen te gaan is van groot belang dat een barrière ontstaat tussen deze micro-organismen en de medewerker. In de overledenenzorg gelden als voornaamste regels met betrekking tot besmettingsgevaar:

  • Omdat altijd gevaar bestaat voor besmetting met (schadelijke) micro-organismen dient de medewerker tijdens overledenenzorg in elk geval gebruik te maken van handschoenen als beschermingsmaatregel.

    Een overledene dient altijd als “besmet” te worden beschouwd totdat het tegendeel wordt bewezen. Omdat het tegendeel nooit (of te laat) wordt bewezen dient de medewerker altijd adequate maatregelen te treffen.

  • In de overledenenzorg betekent “contact met zichtbare en onzichtbare weefsels en stoffen “afkomstig van een overledene” veelal ook “gevaar voor besmetting”.

Eén van de meest gebruikte producten als beschermingsmaatregel zijn de handschoenen.

Nitril handschoenen voorzien in een barrière tussen de medewerker en eventueel aanwezige micro-organismen.
Nitril handschoenen zijn iets stugger dan handschoenen van een rubber product zoals latex, maar vormen zich goed om de handen van de medewerker waardoor ook de fijne werkzaamheden zoals het sluiten van kleine knoopjes geen probleem is.
Nitril is een zeer sterk product waarvan bekend is dat nitril handschoenen niet snel stuk gaan of lekkage optreedt.
Vanwege de kwaliteit van sterkte bieden nitril handschoenen tijdens de werkzaamheden een verhoogde zekerheid ter bescherming tegen het risico op prik-en snijaccidenten echter, nitril handschoenen kunnen stuk en bieden daarom geen adequate bescherming tegen prik- en snijaccidenten.
In geval van risicovolle handelingen met gevaar op prik- en snijaccidenten dient de medewerker aanvullende maatregelen te treffen zoals het dragen van maliënkolder handschoenen.

Nitril handschoenen zijn een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Na gebruik dienen de handschoenen volgens uitkleedprotocol te worden uitgetrokken zodat eventuele micro-organismen die zich op de handschoen bevinden niet alsnog gevaar voor besmetting vormen.

Het dragen van handschoenen biedt bescherming tegen contact met micro-organismen.
Na het uittrekken van de werkhandschoenen dient de medewerker alsnog de handen te verzorgen volgens het protocol handhygiëne, om eventueel aanwezige resterende (schadelijke) micro-organismen te verwijderen.

Belangrijk

Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV onderdeel van het RIVM) geeft als advies vanwege het besmettingsgevaar tijdens overledenenzorg altijd gebruik te maken van nitril handschoenen.

Belangrijk

Handschoenen hebben een beperkte levensduur. Fabrikanten geven deze aan middels een einddatum op de verpakking.

Nitril handschoenen met lange manchet

Het gebruik van nitril handschoenen met lange manchet wordt aangeraden in geval van risicovolle werkzaamheden. Gedacht kan worden aan het dragen tijdens obductie en tijdens overledenenzorg waarbij sprake is van (sommige vormen van) niet-natuurlijk overlijden.

De lange manchet biedt naast bescherming van de handen ook bescherming aan de polsen en is een uitstekende aanvulling op beschermende werkkleding met lange mouwen zoals een operatiekamer jas of een beschermende overall.

Nitril handschoenen is een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Na gebruik dienen de handschoenen volgens uitkleedprotocol te worden uitgetrokken zodat eventuele micro-organismen zich in de handschoen bevinden en niet alsnog gevaar voor besmetting vormen.

Na het uittrekken van de werkhandschoenen dient de medewerker alsnog de handen te verzorgen volgens het protocol handhygiëne, om eventueel aanwezige resterende (schadelijke) micro-organismen te verwijderen.

Meer productinformatie over nitril kunt u vinden onder het product “Handschoenen nitril

Belangrijk

Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV onderdeel van het RIVM) geeft als advies vanwege het besmettingsgevaar tijdens overledenenzorg altijd gebruik te maken van nitril handschoenen.

Belangrijk

Handschoenen hebben een beperkte levensduur. Fabrikanten geven deze aan middels een einddatum op de verpakking.

Handschoenen polyvinyl

Handschoenen van polyvinyl zijn bij uitstek geschikt bij schoonmaakwerkzaamheden van risicovolle ruimten vanwege de aanwezigheid van (schadelijke) micro-organismen).
Ook zijn deze handschoenen geschikt voor vormen van niet reguliere overledenenzorg zoals het op locatie verplaatsen van traumaslachtoffers.

Handschoenen van polyvinyl zijn sterk en bieden daardoor een verhoogde bescherming tegen prik- en snijaccidenten. Deze handschoenen zijn echter niet geschikt ter voorkoming van prik- en snijaccidenten.
In geval van risicovolle handelingen met gevaar op prik- en snijaccidenten dient de medewerker aanvullende maatregelen te treffen zoals het dragen van maliënkolder handschoenen.

Handschoenen van polyvinyl vallen niet onder de disposebel gebruiksvoorwerpen en kunnen dus meerdere keren worden gebruikt.
Van belang is dat de binnenkant van deze handschoenen niet in contact komen met micro-organismen omdat anders het gevaar bestaat dat een kweekvijver van micro-organismen ontstaat.

Het dragen van handschoenen biedt bescherming tegen contact met micro-organismen.
Na het uittrekken van de werkhandschoenen dient de medewerker alsnog de handen te verzorgen volgens het protocol handhygiëne, om eventueel aanwezige resterende (schadelijke) micro-organismen van de handen te verwijderen.

Belangrijk

Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV onderdeel van het RIVM) geeft als advies vanwege het besmettingsgevaar tijdens overledenenzorg altijd gebruik te maken van nitril handschoenen.

Belangrijk

Handschoenen hebben een beperkte levensduur. Fabrikanten geven deze aan middels een einddatum op de verpakking.

Handschoenen plastic

Plastic handschoenen zijn over het algemeen niet geschikt voor het dragen als beschermingsproduct tijdens het geven van de laatste zorg. Dit komt doordat plastic niet elastisch is en zich niet om de handen van de verzorger vormt waardoor verzorgingsaspecten waarbij gebruik wordt gemaakt van de fijne motoriek, zoals het sluiten van knoopjes, haast niet mogelijk is.

Wel zijn plastic handschoenen zeer geschikt voor werkzaamheden waarbij de fijne motoriek van de medewerker niet van toepassing is.
Ook zijn plastic handschoenen zeer geschikt om te worden gebruikt tijdens reinigingswerkzaamheden zoals het reinigen van de overledenenzorg ruimte.

Plastic handschoenen geven geen bescherming tegen prik- en snijaccidenten!

Plastic handschoenen is een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Na gebruik dienen de handschoenen volgens uitkleedprotocol te worden uitgetrokken zodat eventuele micro-organismen zich in de handschoen bevinden en niet alsnog gevaar voor besmetting vormen.

Het dragen van handschoenen biedt bescherming tegen contact met micro-organismen.
Na het uittrekken van de werkhandschoenen dient de medewerker alsnog de handen te verzorgen volgens het protocol handhygiëne, om eventueel aanwezige resterende (schadelijke) micro-organismen te verwijderen.

Belangrijk

Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV onderdeel van het RIVM) geeft als advies vanwege het besmettingsgevaar tijdens overledenenzorg altijd gebruik te maken van nitril handschoenen.

Belangrijk

Handschoenen hebben een beperkte levensduur. Fabrikanten geven deze aan middels een einddatum op de verpakking.

Schorten wegwerp

Wegwerpschorten zijn uitermate geschikt ter bescherming van de (werk)kleding van de medewerker.
Tijdens overledenenzorg waarbij sprake is van overdracht van mogelijk besmette (vloei)stoffen op de kleding van de medewerker vormt een plastic schort een goede barrière.

Een plastic schort is een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.
Het schort dient te worden verwijderd zonder dat besmette handen contact maken met de nekstreek.
Na gebruik dient men het schort volgens uitkleedprotocol uit te trekken en de instructies uit het protocol handhygiëne op te volgen zodat eventuele micro-organismen zich niet alsnog verspreiden.

Belangrijk

Een belangrijke wetenswaardigheid is, dat een plastic schort statisch is. Het statische van dit schort zorgt ook voor aantrekking van (schadelijke) micro-organismen.

Overall

Een dergelijke overall is een beschermingsmaatregel voor eenmalig gebruik. Na gebruik dient deze overall via (besmet) afval te worden afgevoerd.

Voor het uittrekken van een overall geldt een uitkleedprotocol. Tijdens het uittrekken dient de besmette buitenkant naar binnen te worden gevouwen zodat eventueel aanwezige micro-organismen minimale besmettingsgevaar vormen.

Papieren overall

In geval van politiewerkzaamheden zorgt een papieren overall ervoor dat geen sporen door de medewerker worden achtergelaten die het onderzoek nadelig kunnen beïnvloeden.

Een papieren overall geeft enige bescherming naar privé-kleding of werkkleding van de medewerker.

In geval sprake is van contact met vocht (door regen of door de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen) biedt een papieren overall geen adequate bescherming!

Van belang is, dat bij uittrekken van een papieren overall het uitkleedprotocol en het protocol handhygiëne wordt gevolgd.

Plastic overall

Een plastic overall biedt tot op zekere hoogte bescherming tegen micro-organisme houdende vocht.
Nadeel van een plastic overall is, dat deze statisch is. De overall trekt dus ook micro-organismen aan.

Van belang is, dat bij uittrekken van een plastic overall het uitkleedprotocol en het protocol handhygiëne wordt gevolgd.

Bezoekersjas

Een bezoekersjas dient ervoor om kleding van bezoekers te beschermen tegen vuil en micro-organismen.

Een bezoekersjas is veelal van stof of papier, en is geschikt voor eenmalig gebruik.

Bij het uittrekken van een bezoekersjas dient de buitenkant naar binnen te worden gefrommeld zodat eventueel onwenselijke (schadelijke) micro-organismen zich aan de binnenkant van het schort bevinden en zo een minimaal risico tot besmettingsgevaar vormt.

Van belang is, dat bij uittrekken van een plastic overall het uitkleedprotocol en het protocol handhygiëne wordt gevolgd.

Een bezoekersjas bied geen bescherming tegen micro-organisme houdende vocht!

Overschoenen / -laarzen

Zoals bekend valt het meeste vuil naar beneden, zo ook in besmette overledenenzorg ruimten.

Overschoenen beschermen de schoenen tegen vuil en micro-organismen.
Door het dragen van overschoenen in een risico-omgeving voorkomt u dat onwenselijk (schadelijke) micro-organismen worden meegenomen naar uw privé-situatie, waar veelal ook de schoenen worden gedragen.
Ook voorkomt u zo mogelijk dat kleine kinderen die met pappa’s schoenen spelen in contact komen met onwenselijk (schadelijke) micro-organismen.

In de overledenenzorg geldt als regel, “vuil betekent veelal ook de aanwezigheid van (schadelijke) micro-organismen”.

In geval van justitiële werkzaamheden wordt door het dragen van overschoenen voorkomen dat uw sporen op een te onderzoeken plaats worden achtergelaten. U krijgt dan van een politiefunctionaris opdracht tot het dragen van overschoenen.

Na het verwijderen van de overschoenen dient u uw handen volgens het protocol handhygiëne te verzorgen.

Plastic overschoenen / -laarzen zijn een disposebel product en geschikt voor eenmalig gebruik.


Protocol overledenenzorg / afleggen / laatste zorg overledene

  1. Inleiding
  1. Veiligheid medewerker(s) bij overledenenzorg
  1. Het doel van de laatste zorg
  1. Mogelijkheden en beperkingen bij overledenenzorg
  1. De uitvaartondernemer
  1. Cultuur en religie bij verzorging overledene
  1. Wanneer mag worden begonnen met de laatste zorg?
  1. Handelingen tussen moment van overlijden en laatste zorg
  1. De nabestaanden (de opdrachtgever) - overledenenzorg / uitvaartzorg
  1. Nabestaanden helpen mee met de laatste zorg
  1. Hygiëne tijdens overledenenzorg
    • Handelwijzen en productinformatie
  1. Koelen ter conservering overledene
  1. Wat is nodig bij de laatste zorg?
  1. Advies omtrent laatste zorg overledene
  1. Ontkleden overledene
  1. Wassen overledene
  1. Aandoen van incontinentiemateriaal bij een overledene
  1. Scheren overledene
  1. Neusverzorging overledene
  1. Mondzorg bij een overledene
  1. Overledene en gebitsprothese
  1. Haarverzorging overledene
  1. Nagelverzorging overledene
  1. Wondverzorging en restauratie overledene
  1. Het aankleden van een overledene
  1. Overledene en panty’s, nylon kousen en schoenen
  1. Verzorging lippen overledene
  1. Make-up overledene
  1. Sieraden overledene
  1. Overledene en camoufleren van huidverkleuringen, huidoneffenheden en huiddefecten
  1. Laatste handelingen en opbaren overledene
  1. Sluiten mond overledene
  1. Overledene en lekken uit de mond
  1. Sluiten ogen overledene
  1. Geurvorming overledene
  1. Identificatie overledene
  1. Thanatopraxie / balsemen (embalming)
  1. Overledene en drains, katheters, infuus, ap stoma, up stoma, tracheastoma en maagsonde
  1. Overledene en medische toepassing met batterij (oa. pacemaker)
  1. Obductie / sectie / inwendige lijkschouw
  1. Overledenenzorg bij donatie
  1. Ter beschikking stelling van de wetenschap
  1. De Hersenbank
  1. Overdracht van kleding van de overledene aan de nabestaanden
  1. Belangrijke wetenswaardigheden voor nabestaanden
  1. Overdracht tussen de verschillende disciplines

© Copyright 2005 - Wiegman Communications www.uitvaart-adresgids.nl / www.overledenenzorgpro.nl