overledenenzorgpro.nl
Het menselijk lichaam na overlijden
Adipocire
Adipocire is een natuurlijke vorm van ontbinding waarbij (delen van) het lichaam behouden blijft. Adipocire is zeepachtig, wasachtig, en in sommige gevallen een kaasachtige substantie die uit het vet en zachte weefsels van een overleden persoon wordt afgeleid. Adipocire is een bijproduct van het natuurlijke proces van decompositie en kan zich in semi-vochtige of zeer natte milieu`s vormen, vandaar de relatieve termijnen van "droge" en "natte" adipocere.
Als waarschuwing vooraf...
In dit item wordt tot in detail een beschrijving weergeven van het ontbindingsproces adipocerevorming.
Adipocire = saponificatie = verzeping = lijkenwas
Kleur: Adipocire kan een romige witte kleur, grijs, bruin, of een bijna zwarteachtige gloed van kleur hebben.
Geur: In een vroeg stadium verspreidt adipocere een scherpe geur gelijkend op ammoniak, hoewel dit moeilijk te onderscheiden kan zijn door de aanwezigheid van andere decompositiegassen zoals rottingsgassen en geuren die van de overledene zelf afkomstig zijn. Later kan adipocere kaasachtig geuren of juist een zoete geur verspreiden. Ook is het mogelijk dat geurvorming niet aanwezig is.
Samenstelling: Bij verhitting smelt adipocere als plastic en kan zelfs verbrand worden. De vastheid van adipocere varieert. Het kan aanvoelen als een zeeptablet, halfzacht als een jonge Cheddarkaas en hard en korrelig zoals kaarswas.
Adipocirevorming
Adipocere vormt zich in en op een dood lichaam bij gebrek aan vrije zuurstof maar ook in een nat, koel milieu, zoals een waterbegrafenis (een verdrinkingsslachtoffer bijvoorbeeld), een luchtdichte maar vochtige crypte, of een vochtig graf. Ongeacht kist, doodskist, of begrafenissluier is adipocerevorming mogelijk in een ondergrondse begrafenis. De mogelijkheid tot adipocerevorming verhoogt als de overledene geheel door een kist wordt omsloten. Een te zwaar lichaam bevat genoeg water voor adipocere om met vorming in een gesloten kist te beginnen. Ongeacht het teweegbrengende micro-organisme is het eindresultaat algemeen gekend als "verzepende dode".
Pasgeborene
In de tragische omstandigheid van de dood van een pasgeboren zuigeling kunnen de noodzakelijke bacteriën niet de tijd of de kans gehad hebben om zich in het spijsverteringssysteem van het kind te vestigen terwijl de pasgeborene in leven was. Daarom kunnen de overblijfselen van de pasgeborene het normale decompositiecyclus niet ingaan maar zullen in plaats daarvan bijna direct in adipocerevorming overgaan. Wegens het extra vet dat een baby heeft kan bijna elk deel van het lichaam van de pasgeborene omgezet worden in adipocere. Soms komt dit ook voor bij de lichamen van oudere kinderen en volwassenen.
Heiligen
In het verleden werden de doden waarbij adipocerevorming had plaatsgevonden beschouwd als heiligen. Het behoud van het lichaam was dan een heilig teken.
Start adipocerevorming
Normaal gesproken zal de zichtbare adipocerevorming ongeveer één of twee maanden na dood beginnen. Als dit proces doorzet zal de uiteindelijke voltooiing van adipocerevorming ongeveer twee jaar duren. Bij lichaamsdelen die ondergedompeld zijn in water kan adipocere zich zelfs binnen drie weken na overlijden vormen.
Eindstadium decompositie
De vorming adipocere is het eindstadium van decompositie voor het zachte weefselgedeelte van het dode lichaam die om één of verscheidene redenen niet door bacteriën, insecten, of aaseters werden verbruikt.
Ontbinden en vergaan of adipocerevorming
Een overledene met een lichaamsmassa boven het gemiddelde zal of ontbinden en vergaan (putrefactie), of zal in een stadium geraken van adipocerevorming (verondersteld dat er weinig of geen blootstelling aan lucht is).
Voorwaarden adipocerevorming
De sleutel tot adipocerevorming is dat de bacteriën die het lichaamsvet in adipocere omzetten anaeroob zijn (zonder zuurstof kunnen leven of zuurstof niet kunnen verdragen). Deze bacteriën verteren lichaamsvet en geven als afscheiding adipocere en ammoniakgassen. Anaerobe bacteriën werken niet goed wanneer ze worden blootgesteld aan lucht, dit is dan ook waarom adipocere zich zelden vormt op lichaamsdelen die aan lucht worden blootgesteld.
Een andere belangrijke factor voor het vormen van adipocere is dat de overledene niet toegankelijk is voor aaseters en insectenlarven. Adipocire zal zich niet vormen als de zachte weefsels reeds door andere organismen geconsumeerd zijn.
Welke weefsels
In alle zachte weefsels kan onder de juiste omstandigheden adipocerevorming plaatsvinden met inbegrip van zachte orgaanweefsels zoals ogen, hersenen, lever, alvleesklier en het hart. Soms is zelfs tijdens een obductie in zieke zachte weefsels en organen zoals de alvleesklier en de lever vorming van adipocere waarneembaar. In dit geval zijn deze organen of gedeelten van deze organen weken of zelfs maanden vóór het intreden van de dood begonnen met af te sterven. Vrijwel al het vlees in het dode lichaam kan worden omgezet in adipocere, zowel het vetweefsel als spierweefsel.
Mechanisme adipocerevorming
Men heeft nog geen goed inzicht in het mechanisme achter dit fenomeen. Ook is geen goed onderzoek gedaan naar het waarom adipocerevorming eerder plaatsheeft op lichaamsdelen die bedekt zijn met kleding en waarom synthetische materialen, zoals polyester meer de adipocerevorming bevordert dan natuurlijke stof zoals katoen. Mogelijk heeft dit te maken met de doorlaatbaarheid van lucht (zuurstof).
Alkalische omgeving
De vorming van adipocire is zeker mogelijk als sprake is van een “katalysator” door één of andere soort van alkalische bron zoals formaldehyde dat in veel balsemvloeistoffen wordt gebruikt.
Moderne overledenenzorg
Mogelijk, onbewust, heeft het zogenaamde "moderne" balsemen en begraven in veel meer adipocerevorming geresulteerd dan anders het geval zou kunnen zijn geweest. Het gebruik van kisten onder de grond en bovengrondse tombes kan het vormen van adipocere ook verhogen aangezien deze uitvaartmethoden aerobe bacteriën en insecten verhinderen hun levenscycli uit te voeren.
Voorbeeld adipocirevormingRosalia LombardoSoms genoemd: Sleeping Beauty Door balsemen en opbaring in een afgesloten ruimte is adipocirevorming ontstaan waardoor andere ontbindingsprocessen geen doorgang konden vinden. Ondanks dat Rosalia een eeuw geleden is overleden is het net alsof ze slaapt. De gave staat waarin het lichaam van Rosalia verkeert is een adipocirevorming zoals zelden voorkomt. Afbeelding 1 Afbeelding 2 Afbeelding 3 Meer informatie over Rosalia kunt u vinden in de Engelstalige Wikipedia. |
   |
Heden
Op dit moment komt men tot de conclusie dat vooral in landen waar gebruik wordt gemaakt van vormen van balseming en goede doodskisten vele, zelfs mogelijk de meeste overledenen die de afgelopen eeuw zijn begraven nog intact zijn, wat dan is toe te schrijven aan adipocerevorming. Wat tevens bijdraagt aan de vorming van adipocere is dat veel grond waarin overledenen worden begraven hoog alkalisch is (kleigrond). Een alkalische omgeving heeft dezelfde werking op het dode lichaam als balseming en een goede omhullende doodskist.
Verzeping
De vorming van adipocere wordt ook wel verzeping genoemd.
Adipocerevorming waterlijk
Bij een waterlijk kan sprake zijn van adipocerevorming. Dit betreft dan een overledene die een langere periode in het water heeft gelegen waarbij op lichaamsdelen die net onder het wateroppervlak hebben gelegen adipocerevorming kan ontstaan. Vaak ziet men dan dat op een waterlijk alle vormen van ontbinding aanwezig zijn. Een waterlijk geeft doorgaans een zeer onaangename geur afkomstig van de processen putrefactie en maceratie.
Naar het item "Het menselijk lichaam na overlijden"