Spoedig na het intreden van de dood treden in het dode menselijke lichaam een aantal verschijnselen op.
Al deze verschijnselen staan bekend als de aanvang van het ontbindingsproces.
Het gaat hierbij om de volgende verschijnselen:
Als waarschuwing vooraf...
In dit item wordt tot in detail een beschrijving weergeven van het proces vlak na overlijden en ontbindingsprocessen.
De eerste fase van het ontbindingsproces bestaat altijd uit:
Na het overlijden zakt het bloed door de zwaartekracht (hypostase) en doordat de bloedcirculatie is gestopt naar de laagst gelegen delen van het lichaam: deze kleuren daardoor paarsblauw (lijkvlekken), waar de hoger gelegen gedeelten bleek worden.
In de terminale fase kunnen ook lijkvlekken ontstaan. Deze lijkvlekken treden op doordat de bloeddruk ontoereikend is om het bloed in het lichaam rond te pompen waardoor zich onderhuidse bloedeilandjes vormen en betreffen dus andere lijkvlekken dan waarvan sprake is bij lijkvlekken na overlijden.
Normaal gesproken zal na ongeveer 1 tot 4 uur na het overlijden lijkstijfheid optreden. Door chemische processen worden de na overlijden verslapte spieren stijf.
Rigor mortis treedt als eerste op in de extremiteiten zoals de armen, de benen en het hoofd. Ook vormt zich kippenvel doordat rigor mortis optreedt in de in de huid gelegen spiertjes. Acht uur na het overlijden is deze zogenaamde lijkstijfheid volledig: na 48 uur neemt deze weer af als gevolg van diverse afbraakprocessen in het lichaam.
Als sprake is van overlijden door of tijdens een lichamelijke stresssituatie (zoals een hartaanval tijdens het hardlopen) zal rigor mortis spoediger intreden dan als het lichaam voor overlijden in rusttoestand was.
In tegenstelling tot wat sommige mensen denken, zal rigor mortis bij hoge omgevingstemperatuur spoediger optreden dan in geval van een koude omgevingstemperatuur. Dit komt doordat de onderliggende chemische reactie bij hogere temperatuur sneller optreedt. (De lijkstijfheid betreft geen samentrekking van het spierweefsel)
Na het overlijden begint het lichaam af te koelen; ongeveer 12 uur na het overlijden voelt het lichaam koud aan (het lichaam neemt de temperatuur van de omgeving aan). Eén en ander is natuurlijk sterk afhankelijk van de omgevingstemperatuur en de isolatie zoals kleding die de overledene aanheeft en het vetgehalte van het lichaam van de overledene.
Na overlijden heeft uitdroging plaats. Het meeste vochtverlies heeft plaats door condenseren. Bij conservering van de overledene door gebruikmaking van koeltechnieken zal uitdroging voorspoediger optreden omdat een koelsysteem vocht onttrekt. Een volwassen overledene verliest ongeveer 1 liter vocht per 24 uur.
Al spoedig na overlijden treden mede door uitdroging de verschillende verschijnselen op zoals: Lippen worden rimpelig (door uitdroging), oogbollen worden dof (doordat geen traanvocht meer wordt gemaakt en knipperen achterwege blijft), haar lijkt door te groeien (in de eerste instantie doordat haar door rigor mortis bij de huid rechtop gaat staan en in latere fase door indroging en verschrompeling van de huid), de nagels lijken door de indroging en verschrompeling van de huid te groeien (dit vindt na verloop van tijd plaats).
Naast de drie benoemde natuurlijke vormen van ontbindingsproces is er ook maceratie (verweking). Het proces van maceratie ontstaat bij een intra uterale overlijden (overlijden foetus / baby tijdens de zwangerschap), maar ook bij een overledene die een langere periode in het water heeft gelegen (waterlijk).
Naar het item "Het menselijk lichaam na overlijden"